Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego jest uważana za czynnik zwiększający bezpieczeństwo lokowania kapitału. Pozwala chronić i różnicować aktywa, w które zainwestowano środki finansowe. Dywersyfikacja może bazować na kilku opracowanych modelach różnicowania aktywów. Bywa także dzielona ze względu na okres inwestycyjny, stąd wyróżnia się dywersyfikację krótkookresową i długofalową. Wyjaśniamy, co to jest dywersyfikacja portfela inwestycyjnego i jaką rolę spełnia dla inwestorów.
Dywersyfikacja portfela inwestycji – definicja terminu
Dywersyfikacja to pojęcie ekonomiczne odnoszące się do różnicowania asortymentu, usług i innych dóbr w celu ograniczenia występowania ryzyka pogorszenia się koniunktury, np. w prowadzeniu działalności gospodarczej. Dywersyfikacja inwestycyjna to brak decydowania się na lokowanie środków finansowych tylko w jeden typ aktywów. W praktyce oznacza to rozszerzenie źródeł zakupu aktywów w kontekście redukcji niepożądanych zjawisk. Dywersyfikacja portfela inwestycji jest uważana za rodzaj strategii inwestowania. Sama w sobie nie jest w stanie zniwelować ryzyka inwestycyjnego do zera, przyczynia się jednak do zmniejszenia ryzyka całkowitego.
Jakie są modele dywersyfikacji portfela inwestycyjnego?
Efekt dywersyfikacyjny może być uzyskany przy wykorzystaniu różnych modeli i typów sporządzania portfeli inwestycyjnych. Rozproszenie ryzyka inwestycji zależy od czynników związanych nie tylko z założeniami teoretycznymi modeli, ale również predyspozycjami samego inwestora. Warren Buffett, znany przedsiębiorca o międzynarodowej sławie inwestorskiej, wskazał niegdyś, że majątek przechodzi z kont niecierpliwych do tych, którzy wykażą się większą cierpliwością. Jest w tym sformułowaniu dużo prawdy, gdyż w aspekcie budowania zdywersyfikowanych portfeli inwestycyjnych należy określić, m.in. jaki poziom utraty wartości aktywów jest do zaakceptowania przez osobę inwestującą. Wśród popularnych modeli dywersyfikacyjnych wymienia się m.in.:
- lokalizacyjny – oznaczający inwestowanie w aktywy pochodzące z różnych krajów;
- branżowy – komponowanie portfela inwestycyjnego w oparciu o aktywy z różnych branż;
- ilościowy – polega na radykalnym zwiększeniu liczby posiadanych np. papierów wartościowych;
- multi-asset – uwzględniający posiadanie wielu różnych aktywów zróżnicowanych klas.
Okresowa dywersyfikacja, a ryzyko portfela inwestycyjnego
Dywersyfikacja inwestycyjna może odnosić się w swojej postaci także do okresu różnicowania posiadanych aktywów. Wyróżnia się zatem dywersyfikację ukierunkowaną krótkoterminowo oraz tę, która ma dawać efekty w długim okresie. Oba modele, zhierarchizowane ze względu na czas trwania, różnią się między sobą specyfiką inwestowania. Dywersyfikacja krótkoterminowa skupia się zazwyczaj na kilku typach aktywów, a jej zróżnicowanie jest zależne od możliwości finansowych inwestora. Ma ona na celu redukcję ryzyka w krótkim okresie, jest zatem konstrukcją tymczasową. Długofalowa dywersyfikacja portfela inwestycyjnego charakteryzuje się większą rozłożystością aktywów. Musi być bardziej różnorodna i rozbudowana, gdyż w swojej formie będzie musiała przetrwać nawet kilkadziesiąt lat. Różni się także przewidywanymi zyskami – te w perspektywie długookresowej mają być znacznie większe, niż w przypadku dywersyfikacji doraźnej.
Budowanie zróżnicowanych portfeli inwestycyjnych
Dywersyfikacja inwestycyjna uwzględnia zatem lokowanie kapitału w różnorodne typy aktywów, m.in. akcje, obligacje i weksle. Coraz częściej w skład zróżnicowanych portfeli inwestycyjnych wchodzą także inne produkty, których notowania na rynkach giełdowych są stabilne, a jeśli zmieniają swoją pozycję, to głównie na korzyść inwestora. Proces tworzenia zróżnicowanego portfela inwestycyjnego nie jest w sam sobie trudny, gdyż może uwzględniać strategie już opracowane i wdrażane przez innych, bardziej doświadczonych inwestorów. Innym aspektem jest uzyskanie zysków czy realne obniżenie strat – tu musimy zawsze pamiętać, że nie da się tego jednoznacznie zagwarantować.
