Zarówno oszczędzanie, jak i inwestowanie powinno być poprzedzone kalkulacją opłacalności. Jeszcze przed rozpoczęciem tego typu analiz warto poznać przynajmniej podstawowe pojęcia z zakresu finansów. Należy do nich między innymi określenie „stopy zwrotu z inwestycji”. Co to jest stopa zwrotu i jak należy ją obliczyć oraz zinterpretować? Odpowiedzi znajdziesz poniżej.
Cel oszczędzania?
Oszczędzanie polega na przeznaczeniu części lub całości kapitału na cele inne niż bieżąca konsumpcja. Ważne jest jednak – szczególnie w przypadku większych kwot – nie tylko samo gromadzenie kapitału, ale także jego pomnażanie. Aby porównać poziom opłacalności inwestycji w różne instrumenty finansowe (np. lokata bankowa, obligacje skarbowe itd.), należy zastosować uniwersalny miernik. W tym celu powszechnie stosuje się stopę zwrotu z inwestycji.
Wprawdzie między inwestowaniem oraz oszczędzaniem są różnice (trzeba mieć na uwadze m.in. to, że pierwsze z działań jest bardziej ryzykowne), ale na potrzeby naszego tekstu możemy potraktować obydwa działania jako podobne.
Stopa zwrotu z inwestycji – istota zagadnienia
Wbrew pozorom, istota tego pojęcia jest prosta. Mechanizm stopy zwrotu z inwestycji powinny zrozumieć także osoby, które nie mają wykształcenia o profilu ekonomiczno-finansowym. W ogólnym ujęciu jest to procentowa relacja zysku do zaangażowanego kapitału. Jak obliczyć stopę zwrotu w wariancie podstawowym? Do tego zadania wystarczy prosty wzór:
stopa zwrotu = zysk/kapitał zainwestowany
Przykładowo, roczna stopa zwrotu z inwestycji w lokatę przy następujących założeniach:
wartość zainwestowanego kapitału = 100 000 zł,
zysk z lokaty = 2 000 zł,
wyniesie 2% liczone jako iloraz zysku oraz wartości kapitału początkowego.
Takie ujęcie jest bardzo łatwe w interpretacji, ale stanowi jedynie uproszczony obraz rzeczywistości. Oprócz standardowej (nominalnej) stopy zwrotu należy wziąć pod uwagę również następujące warianty, tj. rynkową, średnią oraz efektywną stopę zwrotu.
Rynkowa stopa zwrotu
Rynkowa stopa zwrotu jest wykorzystywana przede wszystkim podczas oceny inwestycji w akcje. Pokazuje ona, jaka jest średnia stopa zwrotu z inwestycji np. w akcje z określonego segmentu rynkowego.
W praktyce stosuje się często tzw. współczynnik beta, który pokazuje zależność rentowności akcji danej spółki oraz rentowności dla segmentu lub całego rynku. Rynkowa stopa zwrotu pozwala na porównanie wybranej inwestycji z aktualnymi warunkami rynkowymi.
Średnia stopa zwrotu
Średnia stopa zwrotu sprawdza się w przypadku długofalowych inwestycji, w których rentowność jest zmienna w czasie (np. na przestrzeni miesięcy lub lat). Pokazuje ona, jaki jest przeciętny poziom zwrotu z inwestycji w danym okresie. Oblicza się ją jako:
średnia stopa zwrotu = ((stopa zwrotu całkowita) ^ (1/ilość okresów)) – 1
Efektywna stopa zwrotu
Efektywna stopa zwrotu to standardowy indeks, który dodatkowo uwzględnia kapitalizację odsetek. Jeśli odsetki są naliczane np. raz na kwartał, to podczas obliczania efektywnej stopy należy uwzględnić liczbę kapitalizacji w danym horyzoncie czasowym (np. w przypadku kapitalizacji kwartalnej odsetki są naliczane 4 razy w roku). Jeśli odsetki są doliczane do kapitału (taki sposób działania jest stosowany m.in. w lokatach), to efektywna stopa będzie wyższa od nominalnej, ponieważ wartość kapitału systematycznie wzrasta.
Ponadto, efektywna stopa procentowa uwzględnia wszelkiego rodzaju opłaty, koszty administracyjne itp. Zadaniem indeksu efektywnego jest urealnienie stopy nominalnej.
Jak porównać różne inwestycje za pomocą stopy zwrotu?
Jeśli zamierzasz porównać między sobą różne rodzaje inwestycji (np. inwestycję w akcje, obligacje oraz lokatę bankową), to zależność jest w tym przypadku bardzo prosta. Im wyższa stopa zwrotu, tym dana inwestycja jest bardziej atrakcyjna pod kątem finansowym.
Oczywiście, podczas analiz należy wziąć pod uwagę także takie dodatkowe czynniki jak na przykład formalności, jakich należy dopełnić, by zrealizować daną inwestycję. Dopiero szersze spojrzenie zwiększa szanse na to, że analiza porównawcza zostanie rzetelnie przeprowadzona.
Stopa zwrotu z inwestycji – podsumowanie
Stopa zwrotu to absolutna podstawa, by można było porównać poszczególne formy inwestycji. Nie jest to jednak jedyne narzędzie, które należy zastosować. W przypadku długofalowych inwestycji trzeba wziąć pod uwagę np. aspekty związane z ryzykiem oraz zmienną wartością pieniądza w czasie i inflacją, co jest tematem innych artykułów dostępnych w naszym serwisie.
