Podstawowe informacje na temat WIBOR

Niepewna sytuacja geopolityczna sprawia, że w ostatnich kilku latach polska (a także międzynarodowa) gospodarka przechodzi poważne trudności oraz zawirowania. Należy do nich na przykład wysoka inflacja. Zjawisko to wymaga od banku centralnego (w Polsce jest to Narodowy Bank Polski wraz z podlegającą mu RPP – Radą Polityki Pieniężnej) interwencji. Efektem działań NBP jest przede wszystkim zmiana poziomu stopy WIBOR. Czym właściwie jest WIBOR oraz jaki jest wpływ tego wskaźnika na finanse statystycznego Kowalskiego?

Stopy procentowe, WIBOR – podstawowe informacje

WIBOR to akronim od terminu: Warsaw Interbank Offered Rate – a zatem WIBOR to nic innego jak wysokość oprocentowania pożyczek udzielanych sobie nawzajem przez banki. W pewnym uproszczeniu im wyższy jest WIBOR, tym droższe jest pozyskanie dodatkowych kapitałów przez banki działające w Polsce.

System SWIFT – znaczenie we współczesnej gospodarce

Jeśli chodzi o sposób ustalania stawek WIBOR, to proces ten jest określany jako tzw. fixing WIBOR (w języku angielskim termin „fixing” oznacza właśnie „ustalanie”). W ramach tego działania poszczególne banki podają roczną stopę procentową, po której pozwoliłby złożyć u siebie depozyt. Na podstawie informacji uzyskanych ze strony banków ustala jest średnia arytmetyczna.

Fixing WIBOR jest ustalany dla depozytów składanych w następujących terminach:

• jeden dzień liczony „od dnia dzisiejszego na 1 dzień” (ON – overnight WIBOR)
• jeden dzień liczony „od dnia jutrzejszego na 1 dzień” (TN – tomorrow/next WIBOR),
• tydzień (SW – spot week),
• dwa tygodnie (2W),
• 1 miesiąc (1M),
• 3 miesiące (3M),
• 6 miesięcy (6M),
• 9 miesięcy (9M),
• 1 roku (1Y).

Fixing WIBOR jest przeprowadzany każdego dnia roboczego, przy czym dla przedziałów czasowych ON oraz TN jest ustalany każdorazowo o godzinie 17.00, zaś dla pozostałych wariantów – o godzinie 11.00. Czynności administracyjne w zakresie ustalania stawek WIBOR leżą w zakresie odpowiedzialności GPW Benchmark S.A.

Podobnie sytuacja przedstawia się w przypadku LIBOR, czyli odpowiednika WIBOR dla transakcji na giełdzie londyńskiej (LIBOR – London Interbank Offered Rate).

WIBOR a sytuacja gospodarcza – jakie są zależności?

Wysokość WIBOR-u w dużym stopniu wpływa na sferę realną gospodarki. To właśnie jego poziom w głównej mierze determinuje, jaka jest stopa oprocentowania kredytów udzielanych indywidualnym konsumentom oraz przedsiębiorstwom. Rozumie się przez to między innymi kredyty gotówkowe oraz hipoteczne.

Aktualny WIBOR w bankach wynosi (stan na dzień 7 marca 2022 roku, dane z serwisu Bankier.pl):

• 3,78% w przypadku WIBOR 3M,
• 4,19% w przypadku WIBOR 6M,
• 4,30% w przypadku WIBOR 1Y.

Poziom WIBOR jest nieco niższy w przypadku krótszych okresów. Przykładowo, WIBOR jednodniowy wynosi 2,56% (ON) oraz 2,87% (TN). Zasadniczo, można zaobserwować – szczególnie w przypadku WIBOR na dłuższe okresy – znaczny wzrost poziomu indeksu na przestrzeni kilku ostatnich miesięcy. Przykładowo, WIBOR 3-miesięczny jeszcze we wrześniu 2021 roku utrzymywał się na poziomie wynoszącym mniej niż 0,25%.

W następnych miesiącach wartość indeksu regularnie wzrastała, osiągając ok. 0,75% na początku listopada 2021 roku oraz 2,54% w dniu 31 grudnia. Wzrost stawek WIBOR wynika między innymi z regularnego podnoszenia stóp procentowych przez Narodowy Bank Polski. Zmiany te mają za zadanie schłodzić gospodarkę oraz ograniczyć wysoką inflację w polskiej gospodarce.

Konflikt w Ukrainie a zmiany WIBOR – jaka jest zależność?

Niepewna sytuacja polityczna (rosyjska inwazja na Ukrainie) sprawia, że coraz większa ilość inwestorów oraz kredytobiorców zadaje sobie pytanie: „Czy WIBOR wzrośnie?”. Wszystko wskazuje na to, że trend wzrostowy będzie kontynuowany – są co do tego zgodne niemal wszystkie prognozy WIBOR na najbliższe lata. Taka polityka banku centralnego jest zrozumiała i nie powinna stwarzać powodów do niepokoju – celem Narodowego Banku Polskiego jest przecież zdławienie inflacji, która wynika nie tylko z wysokiego popytu, ale także wzrostu cen energii, gazu itd.

Podsumowanie

Perspektywy dotyczące dalszych wzrostów WIBOR są pesymistyczne. Z drugiej jednak strony nie oznacza to jeszcze, że nie należy zaciągać obecnie żadnych kredytów. Na szczęście, banki mają w swojej ofercie także rozwiązania, jak na przykład kredyt hipoteczny, o stałym oprocentowaniu. Nie stanowi to wprawdzie remedium na kłopoty całej gospodarki, ale pozwala przynajmniej w pewnym stopniu zniwelować skutki rosnących stóp procentowych oraz zależnego od nich WIBOR.