Świat dwudziestego pierwszego wieku jest silnie zglobalizowany. Globalizacja oznacza nie tylko mieszanie się kultur itd. ale także – co jest równie istotne – przepływ kapitału. Dokonywanie międzynarodowych operacji finansowych zostało znacznie uproszczone dzięki dynamicznemu rozwojowi nowoczesnych technologii. Do tych ostatnich należy między innymi tzw. system bankowy SWIFT. Na czym polega to rozwiązanie i czym skutkuje wykluczenie danego kraju z systemu SWIFT? Odpowiedź znajdziesz poniżej.
Co to jest SWIFT? Podstawowe zagadnienia teoretyczne
Termin SWIFT to akronim pochodzący od nazwy międzynarodowego stowarzyszenia Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication. Organizacja ta została utworzona jeszcze w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. Zajmuje się ona utrzymywaniem sieci telekomunikacyjnej, która umożliwia przesyłanie danych dotyczących transakcji finansowych, określanych potocznie jako przelewy SWIFT.
System SWIFT – znaczenie we współczesnej gospodarce
Nie sposób przecenić znaczenia systemu SWIFT we współczesnej gospodarce międzynarodowej (światowej).
To właśnie dzięki systemowi SWIFT, który umożliwia dokonywanie transakcji między bankami, instytucjami giełdowymi, funduszami inwestycyjnymi, ale także zwykłymi przedsiębiorstwami i konsumentami, tradycyjne bariery handlu międzynarodowego zostały znacznie osłabione. Obecnie, z systemu SWIFT korzystają między innymi przedsiębiorstwa, które dokonują transakcji z kontrahentami zagranicznymi.
A zatem, kod SWIFT jest niezbędny na przykład w przypadku firm przewozowych wykonujących transporty międzynarodowe, czy sprzedających wytworzone wyroby do odbiorców z innych państw. Kod SWIFT to także możliwość zakupu instrumentów finansowych w ramach obrotu na giełdach zagranicznych.
Dzięki temu rozwiązaniu możliwe jest sprawne dokonywanie płatności właściwie w dowolnej walucie (euro, dolar amerykański czy funt szterling to tylko niektóre z nich). O skali wykorzystania systemu SWIFT najlepiej świadczy fakt, iż dziennie z użyciem tego rozwiązania dokonuje się nawet kilkadziesiąt milionów transakcji na terenie całego świata.
Do systemu SWIFT należy zdecydowana większość banków działających zarówno w Polsce, jak i pozostałych krajach.
Wojna rosyjsko-ukraińska, a SWIFT. Jakie mogą być konsekwencje wykluczenia z systemu SWIFT?
W dniu 24 lutego 2022 roku rozpoczął się zbrojny konflikt pomiędzy Rosją oraz Ukrainą. Eskalacja konfliktu doprowadziła do tego, że obiektem sankcji nakładanych przez liczne kraje oraz organizacje na szczeblu międzynarodowym stała się Rosja. Sankcje SWIFT mają na celu skłonić Rosję do zaprzestania działań zbrojnych. Podjęto decyzję, zgodnie z którą w dniu 12 marca 2022 roku z systemu zostanie wykluczonych siedem instytucji zajmujących ważne miejsce w rosyjskim systemie bankowym (w tym szczególnie VTB BANK).
Jaki wpływ może na gospodarkę może mieć w długiej perspektywie wykluczenie Rosji z systemu SWIFT? Eksperci zgodnie twierdzą, że do najważniejszych efektów tego typu sankcji należy osłabienie rubla. Już po kilku dniach od wprowadzenia sankcji SWIFT można zaobserwować pogorszenie się kursu (deprecjację) rosyjskiej waluty. W dniu 24 lutego 1 rubel był warty 0,012 USD, z kolei w dniu 2 marca było to już zaledwie 0,01 USD.
Czasem można spotkać się z opiniami, zgodnie z którymi sankcje SWIFT wprowadzone na rosyjskie banki oznaczają natychmiastową katastrofę zarówno rosyjskiej, jak i światowej gospodarki. Powód takiej argumentacji jest prosty: zablokowanie SWIFT w Rosji ma rzekomo uniemożliwić dystrybucję gazu do Europy. Tymczasem, rzeczywistość przedstawia się inaczej, ponieważ:
sankcjami nie zostały objęte banki: Sbierbank oraz Gazprombank, które zajmują się pośrednictwem w płatnościach za gaz i ropę,
transakcji zagranicznych dalej można dokonywać z użyciem alternatywnych systemów. Są one wprawdzie mniej rozbudowane i bardziej czasochłonne (wydłużony czas realizacji przelewów itd.), ale pozwalają przynajmniej częściowo zniwelować skutki sankcji.
W efekcie, zablokowanie dostępu do SWIFT powoduje poważne trudności, ale nie paraliżuje gospodarki rosyjskiej.
Podsumowanie
SWIFT to jedno z najważniejszych rozwiązań ułatwiających funkcjonowanie nowoczesnego sektora finansowego. Odcięcie Rosji od systemu SWIFT w związku z konfliktem w Europie Wschodniej to bez wątpienia poważny krok. Wydarzenie to nie oznacza, że gospodarka tego kraju upadnie, pociągając za sobą rynki europejskie. Wręcz przeciwnie – być może odcięcie od systemu przybliży Europę do pokoju?
