Polski złoty to waluta, która w czasie ostatnich kilkunastu miesięcy przechodzi poważne turbulencje. Taki stan rzeczy wynika z wydarzeń ekonomicznych oraz geopolitycznych. Niektórzy ekonomiści obawiają się, co mogą – w perspektywie kilku najbliższych miesięcy – przynieść działania banku centralnego państw z całego świata, w tym w szczególności przodujących gospodarek globalnych.
Bank centralny – jakie ma zadania?
Jaka jest rola banków w gospodarce rynkowej? Jeśli chodzi o zadania banku centralnego, to do obowiązków tej instytucji zaliczają się między innymi następujące działania:
- ochrona wartości danej waluty,
- utrzymywanie niskiego poziomu wzrostu cen (inflacji) w gospodarce.
Zadania te można zrealizować na różne sposoby. Przykładowo, bank centralny w Polsce – Narodowy Bank Polski – ma do dyspozycji następujące instrumenty:
- stopy procentowe – jest to jeden z najbardziej transparentnych instrumentów, po który zresztą, jak widzimy od drugiej połowy 2021 roku, Narodowy Bank Polski sięga szczególnie chętnie. Im wyższe są stopy procentowe (referencyjna, depozytowa, lombardowa, dyskontowa), tym bardziej opłacalne jest oszczędzanie (np. w formie obligacji emitowanych przez Skarb Państwa), droższe zaś jest zaciąganie kredytów. Cel, dla którego podnosi się stopy procentowe w gospodarce, jest bardzo prosty: schłodzenie gospodarki, w której panuje wysoka inflacja,
- operacje otwartego rynku – poprzez emisję papierów wartościowych (obligacji) państwo jest w stanie ściągnąć kapitał z rynku. Co do zasady im mniejsza jest podaż pieniądza w obiegu, tym mocniej powinno to wpłynąć na spadek inflacji.
Kurs waluty krajowej – od czego zależy?
Zgodnie z ogólną definicją kurs walutowy jest definiowany jako cena jednej waluty wyrażona w drugiej. Na kurs może wpłynąć wiele czynników. Ostatnie miesiące pokazują, że w przypadku polskiej waluty jednym z decydujących czynników jest napięta sytuacja geopolityczna. Przykładowo, jeszcze w dniu 18 lutego 2022 roku – na kilka dni przed wybuchem wojny rosyjsko-ukraińskiej – kurs 1 dolara amerykańskiego USD wynosił w przeliczeniu na złotówki ok. 3,99.
Sytuacja ta uległa wyraźnej zmianie po rozpoczęciu konfliktu. W ciągu zaledwie kilku miesięcy kurs dolara amerykańskiego wzrósł aż o kilkadziesiąt groszy, a we wrześniu osiągnął maksimum na poziomie ok. pięciu złotych.
To jeszcze nie wszystko, ponieważ trudna sytuacja gospodarek z całego świata sprawiła, że rządy poszczególnych państw z Europy (a także spoza kontynentu europejskiego) decydują się na podnoszenie stóp procentowych Wśród liderów gospodarki międzynarodowej, którzy zdecydowali się na takie działania, można wyróżnić na przykład Stany Zjednoczone oraz Szwecję, aczkolwiek także mniejsze gospodarki (Węgry) prowadzą podobną politykę.
Z drugiej jednak strony eksperci są zdania, że bank centralny w Polsce także może podjąć pewne działania, które doprowadzą do ochrony złotówki. Optymiści twierdzą nawet, że efektem przeprowadzonych działań będzie umocnienie krajowej waluty w stosunku do dolara amerykańskiego czy euro.
Last but not least, trzeba mieć na uwadze, że na kształtowanie się kursu walutowego w dużej mierze wpływają również obawy i subiektywne odczucia inwestorów (podobnie jak ma to miejsce np. w przypadku akcji). Taki stan rzeczy może być jednym z czynników, które sprawiają, że w listopadzie 2022 roku dolar amerykański uległ silnej przecenie, osiągając poziom ok. 4,50 zł. Jednym z powodów, dla których dolar słabnie, są prognozy obniżenia popytu na ropę naftową w przyszłym roku (przewidywania Amerykańskiej Agencji Informacji Energetycznej).
Jak widać, jednym z czynników determinujących kurs polskiego złotego jest sytuacja na świecie. Ponieważ Polska jest czasem określana jako tzw. państwo przyfrontowe, negatywnie wpływa to na notowania złotówki. Oczywiście, nie jest to jedyny czynnik, a sytuacji nie poprawia z pewnością planowana ofensywa banków centralnych z całego świata.
