Oszczędzanie polega na tym, że całość lub część kapitału nie zostaje przeznaczana na wydatki bieżące, lecz jest „odkładana” z zamiarem ich późniejszego wykorzystania. Celem oszczędzania może być np. stworzenie poduszki finansowej. Terminem tym określa się środki, które mogą zostać wykorzystane na bieżące wydatki podczas nagłych, niespodziewanych wydarzeń, w tym np. niespodziewanej utraty pracy.
Zasady oszczędzania w tej kwestii są dość proste: poduszka finansowa powinna być nie niższa niż równowartość bieżących dochodów z kilku miesięcy. Takie rozwiązanie chroni przed koniecznością zaciągnięcia pożyczki oraz daje pewien komfort psychiczny.
Oszczędzanie to nie to samo co inwestowanie!
Nie należy mylić oszczędzania z inwestowaniem. O ile oszczędzanie polega na gromadzeniu kapitału i ochronie finansów przed utratą wartości (inflacją), to inwestowanie pozwala na osiągnięcie dodatkowych korzyści finansowych, lecz nierozerwalnie wiąże się z ryzykiem.
Jakie błędy popełniają oszczędzający?
Idea oszczędzania jest bardzo prosta: aby oszczędzać, należy odkładać część bieżących dochodów. To, co wydaje się niezwykle łatwe w teorii, może stanowić w praktyce duże wyzwanie. Nie powinno zatem nikogo dziwić, że oszczędzający popełniają w tej kwestii liczne błędy. Najczęstsze pomyłki w tym zakresie opisano poniżej.
Nieregularne oszczędzanie
Nieregularne oszczędzanie to jeden z najczęściej występujących błędów. Bardzo często zamiar oszczędzania jest jedynie tzw. słomianym zapałem, a dobre chęci szybko kończą się przez brak motywacji. Oszczędzanie przybiera wówczas postać nieregularnych zrywów.
Tymczasem, znacznie lepszym rozwiązaniem jest oszczędzanie nawet niewielkich kwot, o ile jest to działanie prowadzone systematycznie. Przykładowo, odkładanie 400 złotych miesięcznie oznacza oszczędności na poziomie wynoszącym niemal pięć tysięcy rocznie. Z kolei nieregularne odkładanie nawet większych kwot (np. tysiąc złotych w kilkumiesięcznych odstępach) najprawdopodobniej przyniesie gorsze efekty, stanowiąc przy tym większe obciążenie dla domowego budżetu.
Gromadzenie pieniędzy w domu
Bardzo poważnym błędem jest również gromadzenie oszczędności w domu (w tzw. skarpecie). Dlaczego nie powinno się tak postępować? Powodów jest kilka.
Po pierwsze, kapitał zgromadzony w domu jest narażony na zniszczenie (np. wskutek powodzi lub pożaru budynku) bądź kradzież. Deponując posiadane środki finansowe w banku, oddaje się je w ręce instytucji, która dysponuje infrastrukturą pozwalającą na ich ochronę. Nie powinno to nikogo dziwić – fundamentem działalności banków jest zaufanie. Dlatego też banki stają na wysokości tego zadania, chroniąc powierzony im kapitał.
Po drugie, środki zgromadzone w domu tracą na wartości m.in. wskutek procesów inflacyjnych w gospodarce (inflacja to średni wzrost poziomu cen towarów i usług w gospodarce). Inaczej jest w sytuacji, gdy oszczędności zostają zgromadzone np. na lokacie czy bankowym koncie oszczędnościowym. Nawet w takiej sytuacji nie da się w pełni zrekompensować wysokiej inflacji, ale możliwe jest przynajmniej częściowe zniwelowanie negatywnego wpływu wzrostu cen w gospodarce.
Oszczędzanie na wszystkim – skrajności nie są dobrym podejściem
Wbrew pozorom, nadmierna oszczędność także może być błędem. Takie rozwiązanie pozwala wprawdzie na odłożenie dużych kwot pieniędzy w relatywnie krótkim czasie, niesie jednak ze sobą pewne zagrożenie. Otóż oszczędzanie znacznej części dochodów (np. ponad połowy zarobków miesięcznie) sprawia, że pogarsza się standard życia. W efekcie osoba oszczędzająca może szybko stracić motywację.
Jak więc osiągnąć sukces jeżeli chodzi o oszczędzanie? Każdy powinien podjąć działania w oparciu o własne potrzeby, motywacje oraz sytuację finansową. Kluczowe jest przy tym dobre nastawienie, wykorzystanie bezpiecznych instrumentów finansowych (lokaty bankowe, konta oszczędnościowe, obligacje skarbowe) oraz unikanie skrajności – nawet zbyt silny zapał do oszczędzania może okazać się błędnym i krótkowzrocznym działaniem.
